Καλή ΑΣΚΗΤΙΚΗ χρονιά

Κάθε χρόνο η ίδια αστείρευτη ανάγκη. Να κάνουμε έναν απολογισμό, να ευχηθούμε κάτι στον εαυτό μας και στους άλλους. Από κοντά κι οι κακές μας συνήθειες, ν’ αγοράσουμε, να καταναλώσουμε, να τηρήσουμε έθιμα. Κάθε Πρωτοχρονιά διατηρεί την ανάγκη να ξεφύγουμε απ’ τη ζώσα πραγματικότητα. Αυτή η τελευταία δε χαμπαριάζει, στιγμή δε σ’ αφήνει να γαληνέψεις, παραμένει εκεί κι επιστρέφει θορυβωδώς με το που αφήσεις τη σκέψη ν’ αναλογιστεί το αύριο. 

 

 

Δεν θα υπάρξει μαγεία ξανά, έχασες το προνόμιο της νιότης. Μακάριοι οι αντάρτες τούτης της συνθηκολόγησης. Εκείνοι ζουν τη ζωή, όσοι συνθηκολόγησαν τη σκέφτονται. 

 

   Ζούμε καιρούς μελαγχολικούς, ακραίους, απειλητικούς. Το τέρας κατάφερε να σακατέψει τις κοινωνίες και να προωθήσει τα άτομα. Το καλό και το κακό της κοσμικής μας ύπαρξης, η αποδοχή, η άρνηση κι η αμφισβήτηση, ο ρομαντισμός, η θλίψη, τα άσβεστα όνειρα, οι κουτσές ελπίδες, το θάρρος της χαράς, όλο το πλέγμα τούτο φωλιάζει στο νου σου, καθώς επιδίδεσαι στις προσταγές της μετάβασης στο νέο χρόνο. Καθ’ ένας έχει το καταφύγιό του από τη ματαιότητα του βίου. Αν οι ευχές ήταν θρησκεία, θα δήλωνα άπιστος. Στον ενάρετο άνθρωπο πιστεύω. Μια ευχή μπορεί να περικλείει νόημα και δεν είναι άλλη: γεροί να είμαστε. Να’ χουμε υγεία, για να παλεύουμε με θεούς και δαίμονες, χάνουμε ή νικάμε να μην έχει πολύ σημασία, να βρίσκουμε νόημα στην εμπειρία κι έτσι, άλλοτε ικανοποιημένοι άλλοτε χαστουκισμένοι απ’ τα βάσανα και τον πόνο, να προχωρούμε ζωντανοί προς το νόημα. Αν δεν υπάρχει, αν δεν το ανακαλύψουμε, τουλάχιστον ας το συλλογιόμαστε. Δολοφόνησαν παστρικά τη σκέψη μας για να μην ψάχνουμε νόημα. Ανθρωπιά, καλλιέργεια, αγάπη. Ας ψάξουμε αυτά, ν’ αναστήσουμε τη σκέψη. Για το νόημα, ας δώσει ο χρόνος.

 

   Υ.Γ. Οι λέξεις είναι η πυξίδα μας. Τα παρακάτω αποσπάσματα, από την ΑΣΚΗΤΙΚΗ* του Νίκου Καζαντζάκη, είθε να προκαλέσουν στον καθ’ ένα σας ψάξιμο, δουλειά στο νου και στην ψυχή, για να’ ναι κάθε μέρα που ζείτε χρόνος άξιος. 

 

   «Αγάπα τον κίντυνο. Τί είναι το πιο δύσκολο; Αυτό θέλω! Ποιο δρόμο να πάρεις; Τον πιο κακοτράχαλον ανήφορο. 

 

Ν’ αγαπάς την ευθύνη. Να λες: εγώ, εγώ μονάχος μου έχω χρέος να σώσω τη γης. Αν δε σωθεί, εγώ φταίω. 

 

Όταν μια συνήθεια καταντήσει βολική, να τη συντρίβεις. Η μεγαλύτερη αμαρτία είναι η ευχαρίστηση. 

 

Η ουσία του Θεού μας είναι ο ΑΓΩΝΑΣ. Μέσα στον αγώνα τούτον ξετυλίγουνται και δουλεύουν αιώνια ο πόνος, η χαρά κι η ελπίδα. Το ανηφόρισμα, ο πόλεμος με το αντίδρομο ρέμα, γεννάει τον πόνο. 

 

Τούτη είναι η εποχή μας, καλή ή κακή, ωραία ή άσκημη, πλούσια ή φτωχή, δεν τη διαλέξαμε. [...] Ας δεχτούμε παλικαρίσια την ανάγκη. [...] Ας πιάσουμε τη θέση μας στη μάχη! [...] Σήμερα, άρτιος, ενάρετος άνθρωπος είναι μονάχα ο πολεμιστής. 

 

Όλοι είμαστε ένα! Αγάπα τον άνθρωπο, γιατί είσαι συ. Αγάπα τα ζώα και τα φυτά, γιατί ήσουνα συ, και τώρα σε ακλουθούν πιστοί συνεργάτες και δούλοι. Αγάπα το σώμα σου – μονάχα με αυτό στη γης ετούτη μπορείς να παλέψεις και να πνεματώσεις την ύλη. Αγάπα την ύλη – απάνω της πιάνεται ο θεός και πολεμάει. Πολέμα μαζί του. 

 

Να πεθαίνεις κάθε μέρα. Να γεννιέσαι κάθε μέρα. Ν’ αρνιέσαι ό,τι έχεις κάθε μέρα. Η ανώτατη αρετή δεν είναι να’ σαι ελεύτερος, παρά να μάχεσαι για ελευτερία. Μην καταδέχεσαι να ρωτάς: «Θα νικήσουμε; Θα νικηθούμε;» Πολέμα!» 

 

*Νίκος Καζαντζάκης, ΑΣΚΗΤΙΚΗ, Νέα Αναθεωρημένη Σύγχρονη Έκδοση, εκδόσεις Καζαντζάκη, Αθήνα 2014.

 

Φοίβος Γ. Ξενάκης