Μύκονος και Costa Navarino - Διάγνωση: Κενότητα

Εάν το απόλυτο κενό έχει ονοματεπώνυμο, το όνομα είναι επίδειξη και το επώνυμο καταναλωτισμός. Συνάντησα το απόλυτο κενό σε μια πρόσφατη συνομιλία με γνωστή μου, η οποία μεταξύ άλλων είπε: «κάνω τα κουμάντα μου φέτος να πάω Μύκονο το καλοκαίρι και την άλλη εβδομάδα πάω Costa Navarino, μόνο με το check in στο facebook και τις φωτογραφίες στο instagram θα ανέβω κοινωνικά ρε παιδί μου, θα δουν όλοι σε τι μέρη διακοπάρω». 

Η ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας είναι δικαίωμα σεβαστό. Η ελευθερία έκφρασης είναι δικαίωμα εξίσου σεβαστό. Συνεπώς, άνθρωποι σαν τη γνωστή μου έχουν δικαίωμα να είναι αυτοί που είναι κι εγώ έχω δικαίωμα να σχολιάσω το ποιοι είναι. Τα λέει το Σύνταγμα. 

Η λογική «θα πάω κάπου, θα το δημοσιεύσω, θα ανέβω κοινωνικό level» συμπυκνώνει επαρκώς την αρρώστια του επιδεικτικού καταναλωτισμού αγαθών και υπηρεσιών. Ένα κράμα παθολογίας, αμορφωσιάς, αλλοτρίωσης, ηλιθιότητας και εσωτερικής ρηχότητας. Ο υπερκαταναλωτισμός είναι ηπιότερη μορφή της ίδιας αρρώστιας. Διότι, η υπερβολική και υπέρ του δέοντος αγορά, χρήση και ανάλωση εμπορευμάτων από κάποιον που έχει την ευχέρεια να το κάνει δεν είναι κατακριτέα ούτε ενοχλεί. Δικαιολογείται επαρκώς για κάποιον που τα έχει και χαίρεται τα λεφτά του αναλώνοντας αγαθά ή υπηρεσίες. Μπράβο του, μαγκιά του, αν και πάλι θα υπήρχαν αντιρρήσεις για διάφορους λόγους!

Η πρόσθετη συμπτωματολογία του επιδεικτικού καταναλωτισμού, που τον καθιστά βαριάς μορφής ασθένεια, είναι ο ανταγωνισμός γοήτρου. Σκιαγραφώντας το προφίλ των ανθρώπων με επιδεικτικό καταναλωτισμό διακρίνει κανείς ότι πρόκειται για άτομα μικρού, μεσαίου ή ανύπαρκτου μορφωτικού επιπέδου (κριτήριο είναι η παιδεία συνολικά και όχι οι τίτλοι σπουδών ή το βιογραφικό). Ανθρωπάρια που θεωρούν τη στάση ζωής τους κοινά αποδεκτή και επιδίδονται στον καταναλωτικό ανταγωνισμό για να εισπράξουν κοινωνική επιβεβαίωση (status), η οποία ως επιβράβευση μορφοποιείται είτε με γνωριμίες παρόμοιων ηλιθίων του κύκλου τους είτε με συλλογή από «like» και σχολίων ενθουσιασμού στα μέσα δικτύωσης. Τα ανθρωπάρια αυτά ζουν υπό τον ζυγό μιας ψευδεπίγραφης ευμάρειας, η οποία διαφημίζεται μέσω του υπερκαταναλωτισμού και οδηγεί σε έναν αέναο κύκλο ιδιωτικής υπερχρέωσης. Πρόκειται για οίηση, τον ορισμό της εσωτερικής κενότητας και την απόδειξη ότι η ματαιοδοξία μπορεί να σε καταντήσει όχι απλώς ηλίθιο καταναλωτή αλλά κενό άνθρωπο. 

Οι ασθενείς του επιδεικτικού καταναλωτισμού προσπαθούν να μιμηθούν τον τρόπο ζωής των celebrities που θαυμάζουν κι έχουν είδωλά τους και να φθάσουν το βιοτικό τους επίπεδο και την επίπλαστη πλουτοζωή τους, αλλά το μόνο κοινό που καταφέρνουν να έχουν είναι η επιφανειακή προσέγγιση της ζωής, όπως επιεικώς φρονώ. Η νοοτροπία του πλουτοκρατικού εφησυχασμού προκαλεί αηδία σε κάθε υγιώς σκεπτόμενο ον, γιατί δεν χαρακτηρίζει ανθρώπους που τα έχουν (τα φράγκα) και τα χαίρονται, αλλά ανθρωπάρια που υποδύονται ότι τα έχουν και διαφημίζουν έναν τρόπο ζωής που τούς ταιριάζει αλλά μόνο ως προς την ανυπαρξία εγκεφαλικής ισορροπίας και παιδείας. Γίνεται χειρότερο το πράγμα, αν σκεφτείτε ότι τα ανθρωπάρια με επιδεικτικό καταναλωτισμό συνήθως και όχι πάντα δεν έχουν ιδέα από την πραγματική αγορά εργασίας είτε επειδή εργάζονται στους μπαμπάδες τους είτε επειδή τα’ χουν με ποδοσφαιριστή! Βέβαια, κι αυτός που δουλεύει και έχει τα λεφτά του και τα κάνει ό,τι γουστάρει, κατά το προσφιλές λαϊκό επιχείρημα, δεν είναι μάγκας αν επιδεικνύει τον καταναλωτισμό του αλλά το ανθρωπάριο που περιγράφω. 

Ο φετιχισμός του εμπορεύματος στις μέρες μας ελάχιστα συρρικνώθηκε λόγω κρίσης. Οι νεοέλληνες απέδειξαν ότι δεν αρκούν ούτε τέσσερα μνημόνια για να απομυζήσουν την καταναλωτική τους επιδειξιομανία. Δεν είναι πλειοψηφία προφανώς, αλλά σημαντικό ποσοστό της ελληνικής κοινωνίας. Ξεκαθαρίζω ακόμη μία φορά πως ενοχλεί η επίδειξη, όχι ο υπερκαταναλωτισμός παρόλο που δεν έχει τίποτα το υγιές ούτε ο τελευταίος. Μπορώ να συμφωνήσω στην επιεική κριτική που θέλει αυτά τα ανθρωπάρια που περιγράφω ως θύματα εκμετάλλευσης λόγω άγνοιας και αμάθειας. Ωστόσο, οι επίδοξοι ηλίθιοι της κατανάλωσης που είναι ικανοί να κινδυνεύουν να μείνουν με πέντε ευρώ για είκοσι μέρες, αλλά κανονίζουν Μύκονο, Αράχωβα και Costa Navarino απλώς για να διαφημίσουν ότι δήθεν μπορούν ή ακόμα πιο ρηχά για να ανέβουν κοινωνικό level όπως η γνωστή μου, αυτοί είναι για λύπηση αφενός και για γέλια αφετέρου, καθώς τυχαίνει οι φίλοι να ξέρουν το level τους… 

Επίλογος: Ταπεινότις ταπεινοτήτων, τα πάντα ταπεινότις. 

Υ.Γ.1: Να με συγχωρέσουν φίλοι και γνωστοί που θα νιώσουν ότι απευθύνομαι σε αυτούς. 

Υ.Γ.2: Ξέρετε ποιοι… 

Υ.Γ.3: Το κενό δεν κρύβεται με make-up (σύνθημα σε τοίχο).

Φοίβος Γ. Ξενάκης